De BSA, neen, niet het Bindend Studie Advies of een nieuwe, aangepaste versie van BSE, maar de alliantie van software producenten, begint deze maand haar campagne "12 provinciën, 12 maanden" in Limburg, zo kon vorige week gelezen worden in de krant. Zo zie je maar weer hoe soms uit de meest onverwachte hoek het nut van de provinciale indeling van ons land wordt bewezen. Willem-Alexander en Maxima hadden het ook zo gewild, heb ik uit goede bron, maar dat mocht niet want de BSA had reeds de eigendomsrechten verworven op de formule. Nu moeten zij het doen met 12 provincies in 2 maanden. Het gerucht gaat trouwens dat de Nederlandse BSA-campagne afgekeken werd van een vorige, succesvolle Belgische campagne. De Belgische BSA-campagne werd gevoerd onder het motto "3 gewesten, 3 gemeenschappen, 7 parlementen, 10 provincies, 365 dagen"; een bekend voorbeeld van een Belgische IQ-test. Maar ik wijd eens te meer uit…

De vereniging die zichzelf de rol van softwarepolitie heeft toebedeeld, claimt dat ze per jaar een half miljard gulden misloopt omwille van het illegaal kopiëren en downloaden van software. 40% van alle zakelijk gebruikte software in Nederland zou illegaal zijn. Mevrouw Mirjam van Avesaath, spokeswoman van de vereniging, klaagt met name over het mentaliteitsprobleem waartegen de vereniging moet strijden: mensen, zo blijkt uit onderzoek, lijken het stelen van een reep chocolade uit een winkel crimineler te vinden dan het illegaal kopiëren of gebruiken van software. En ook de overheid wordt onvoldoende aandacht verweten, want ook zij mist hopen btw- inkomsten. Wellicht dat dit de politionele activiteiten van de BSA rechtvaardigt: de producenten moeten wel in toenemende mate zelf toezien dat de wet gerespecteerd wordt vermits de overheid zich onvoldoende van deze taak vergewist. De toenemende acties van de BSA met tipgevers, aanmaningsbrieven, invallen van deurwaarders gedurende de laatste jaren, hoezeer ook gerechtvaardigd vanuit het standpunt van de softwarebranche, roepen echter heel wat vragen op vanuit economische hoek.

Het gratis downloaden van beschermde software kan immers, zoals mensen blijkbaar goed aanvoelen, niet vergeleken worden met het echte, reële stelen van een reep chocolade uit een winkel. Effectief behoort het illegaal kopiëren en gebruiken van software tot de categorie van "virtueel" stelen. Niemand wordt echt "beroofd": het stelen vermindert in niets de beschikbaarheid van het product voor anderen. In het geval van software kan het zelfs het omgekeerde effect hebben: het illegaal kopiëren kan juist de snelle, legale verspreiding van nieuwe software bevorderen. Daarom ook dat heel wat software, ook commerciële, de zogenaamde "shareware", niet beschermd is, maar naar hartelust gekopiëerd mag worden, met eventueel een vrijwillige bijdrage achteraf. Het bekende anti-virus schild McAfee was hier een schoolvoorbeeld van: bedrijven konden, indien er in hun ogen schade was vermeden, nadien een bijdrage storten. Het heeft meneer McAfee trouwens geen windeieren gelegd. Meer nog dan van de beste software ingenieurs is goede software vooral afhankelijk van gebruikers. Dat is de paradox van de beschermde software. Ondanks het feit dat duizenden software ingenieurs "opgesloten" werken in de ontwikkelingslaboratoria van Microsoft en andere grote software ontwikkelaars, blijft hun software over het algemeen minder gebruiksvriendelijk en stabiel dan heel wat shareware. Het zijn immers gebruikers die best de meest excentrieke en onverwachte problemen van de ontwikkelde software kunnen opsporen.

BSA's beschermde software is dan ook in de eerste plaats opgedrongen: ze zit ingebakken in de computer of laptop die aangeschaft wordt en ze wordt vooral gebruikt omdat zovele anderen dezelfde software gebruiken, niet uit vrije keuze omdat men ze zo gebruiksvriendelijk of betrouwbaar vindt. De veronderstelling van de BSA dat de illegale kopieën automatisch ook gederfde inkomsten vertegenwoordigen, gaat dan ook niet op, meer nog het zou wel eens precies het omgekeerde kunnen zijn. Juist dankzij de vele illegale kopieën konden de nieuwe generaties van besturingssystemen, tekstverwerkers, browsers, etc. sneller en gemakkelijker aan de vrouw gebracht worden. Als steeds weer de volledige prijs had moeten betaald worden voor elke nieuwe Windows-versie, zouden de meeste bedrijven en gebruikers nooit bereid geweest zijn steeds weer een nieuwe Windows-versie aan te schaffen. Ik wens Bill Gates en de zijnen veel succes met de verkoop van het nieuwe, extra beveiligde, Windows XP systeem dat straks slechts met een paswoord gebruikt zal kunnen worden nadat de gebruiker zich gemeld heeft bij Microsoft. Deze extreme beveiliging zou het gebruik van de nieuwe Windows-versie wel eens de nek kunnen omdraaien. Als de BSA slim is, kiest ze voor de zachte overtuigingsweg eerder dan het no-tolerance politiebeleid waar ze nu voor lijkt te kiezen. Anders zouden gebruikers wel eens kunnen afhaken onder het motto: "zeven vette jaren, zeven magere jaren, en zeven jaren voor ik mij nieuwe software aanschaf!".

Luc Soete