Een bidboek voor Jan-Peter en Yves

Deze week was het precies twee maanden geleden dat U en ik mochten gaan stemmen. U op 9 juni en ik op 13 juni. Deze week was ook het bezoek van een FIFA-delegatie aan Nederland en België die kwam controleren of het bidboek voor de organisatie van het WK in 2018 wel klopte. Terloops, en voor de vele taalkundigen onder U waarvan ik uit persoonlijke ervaring weet dat ze deze column aandachtig lezen, het correcte Nederlandse woord zou eventueel ook biedboek kunnen zijn maar zeker niet het Engelse bidbook zoals het tegenwoordig in zowel deze als vele andere kranten vermeld wordt. De term bidboek vind ik ook heel toepasselijk: de organisatie bidt dat wat het allemaal belooft ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden en dat de FIFA het allemaal slikt. De FIFA-delegatie zat natuurlijk wel enigszins in haar maag met het feit dat zowel in Nederland als België ze te maken hadden met uittredende premiers. Meer nog uittredende premiers die straks ook niet meer intredend zullen zijn. Het gerucht ging zelfs, zo ving ik op in Brussel, dat er tussen de uittredende premiers van beide landen een weddenschap loopt wie het langst uittredend premier blijft! Jan Peter Balkenende heeft nog altijd vier dagen voorspong: vandaag 14 augustus twee maanden en vijf dagen. Yves Leterme zit nog maar aan twee maanden en één dag. Maar, zoals Yves grapte, de dagen sinds 1 juli, dagen van het Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie, tellen dubbel, dus hij ligt nu al flink voor op Jan Peter. Gelooft U mij maar niet... eens te meer allemaal ontsproten aan een onuitputtelijke verbeelding.

Maar een vergelijking tussen Nederland en België in de manier waarop de verkiezingsuitslag zich vertaalt in regeringsonderhandelingen is toch wel heel leerzaam. Ik begin bij onze zuiderburen. Even ter herinnering: België kende een even spectaculaire verkiezingsuitslag als Nederland. De christen democraten verloren dramatisch en de rechts nationalistische NVA won op een nog nooit vertoonde manier. In de eenvoudige rechts linkse terminologie die het politieke discours tegenwoordig domineert, is er in Vlaanderen nu sprake van een absolute meerderheid aan de rechterkant van het politieke spectrum. De rechts nationalistische partijen en de liberale partij vertegenwoordigen nu 60% van alle stemmen. Links kan rekenen op 22% van alle Vlaamse stemmen. Het centrum: de christen democraten op 18%. In Nederland liggen de verhoudingen tussen rechts en links nu ook radicaal anders. De rechtse partijen (VVD, PVV en TON) haalden samen zo'n 36,5% van alle stemmen, een spectaculaire stijging in verhouding tot 2006 maar in verhouding tot Vlaanderen verre van een absolute meerderheid. De linkse partijen (PvdA, SP, D66 en Groen Links) haalden samen 43% van alle stemmen, ongeveer hetzelfde als in 2006: geen absolute meerderheid maar wel een veel groter percentage van de stemmen dan rechts. Het centrum in Nederland (CDA, Christenunie en SGP) vertegenwoordigt nu nog 18% van alle stemmen, precies hetzelfde cijfer als in Vlaanderen. Volgt U nog?

Wat nu op zijn minst gezegd merkwaardig is, is dat men in België afstevent op een linkse premier, Elio di Rupo, ondanks de overduidelijke rechtse meerderheid, en dat men in Nederland afstevent op een rechtse premier, Mark Rutte, ondanks een overduidelijke rechtse minderheid. Ja maar, zult U zeggen nu vermeng je België met Vlaanderen. In België wordt die rechtse meerderheid in Vlaanderen “geneutraliseerd” door de linkse meerderheid in Wallonië. Neen dus, de linkse meerderheid aan franstalige kant verdwijnt als sneeuw voor de zon op Belgisch niveau. Links vertegenwoordigt op Belgisch niveau niet meer dan 32%; rechts daarentegen 47%, precies de omgekeerde verhouding tussen links en rechts als in Nederland. Begrijpe wie het begrijpen kan. Er zijn natuurlijk talrijke verklaringen waar ik, gezien de beperkte ruimte hier, niet wil op ingaan maar het zal duidelijk zijn waarom zowel Geert Wilders als Mark Rutte dolblij zijn met de huidige regeringsonderhandelingen, en dat omgekeerd aan Belgische kant Elio di Rupo er niet genoeg van kan krijgen. Of het hen lukt gezien de stemverhoudingen in beide landen valt natuurlijk wel sterk te betwijfelen. Mijn inschatting is dus dat Jan Peter en Yves nog een hele poos “oan de geng” zullen blijven. Niet verwonderlijk dus dat ze beiden de FIFA lieten weten dat ze het bidboek volledig onderschreven. Maar of ze 2018 zullen halen zoals de voorzitter van de FIFA-delegatie nog even polste bij het afscheidsdiner? Het zou het bidboek in elk geval ten goede komen, zo fluisterde hij Ruud Gullit in het oor...

Luc Soete,

14 augustus 2010