失われた10年

Ter verduidelijking: als U het Japans onmachtig bent, wat hierboven staat, spreek je uit als Ushinawareta Jūnen. Het verwijst naar een Japans economisch fenomeen dat zich laat vertalen als het verloren decennium. Een beschrijving die echter niet langer meer past bij wat de Japanse economie overkwam in de jaren 90 toen de snelle opmars van Japan eind jaren 80 tot een abrupt einde kwam en het land een decennium lang met een hele reeks van financiële en economische problemen opzadelde. Het afgelopen decennium lijkt, naarmate de cijfers over 2009 gepubliceerd worden en het hele decennium in ogenschouw genomen kan worden, alle elementen in zich te dragen van een Ushinawareta Jūnen, een verloren decennium. Het nuldecennium van deze 21ste eeuw was in economisch opzicht ook een nuldecennium. Voor Europa dat al sinds de jaren 80 van de vorige eeuw te kampen heeft met relatief lage economische groeicijfers en hoge werkloosheid is deze vaststelling misschien niet zo verrassend, maar voor de Verenigde Staten is het toch wel absoluut uniek. Terwijl vorige decennia in het verleden steeds weer afgesloten werden met indrukwekkende groeicijfers in bijkomende jobs, minimaal 20% over de laatste 70 jaar, eindigt het nuldecennium van de 21ste eeuw met een netto jobcreatie van... nul.  Ook de ontwikkeling van de beurswaarde van bedrijven was uniek. Het slechtste decennium in de 200-jarige Amerikaanse  beursgeschiedenis, met alle Amerikaanse beursgraadmeters: de Dow Jones, de Standard & Poor’s en de Nasdaq, die het decennium afsloten met verlies. Beleggers en heel wat van mijn financiële collega’s houden graag de gewone spaarder voor dat beleggen in aandelen op den duur altijd beter uitpakt: kwestie van tijd en geduld hebben. Niet dus. Zoals de enigszins verbouwereerde Wall Street Journal beleggingsjournalist noteerde: “From the end of 1999, the New York Stock Exchange's tickers have dropped roughly 0.5% in value annually. Ugh...”

En voor Japan en Europa is de situatie niet beter. Het rijtje van de slechtst presterende beurzen over het afgelopen decennium wordt, niet verwonderlijk, geleid door IJsland met een verlies van 81%, gevolgd door Japan’s Nikkei met 39% verlies, het Finse OMX met 38% verlies, onze AEX met 30% verlies, de Amerikaanse S&P 500 met 24.5% verlies en de Britse FTSE 100 met 22% verlies. Kortom, de belangrijkste Westerse beurzen hebben over de laatste 10 jaar geen enkele waarde gecreëerd, maar eerder vooral waarde vernietigd.  Niet verwonderlijk dus dat spaarders hun vertrouwen in aandelen verliezen en hun centen liever oppotten in veilige spaarboekjes die amper nog iets opbrengen.

Kortom, zoals terug te vinden in heel wat Amerikaanse media een decennium horribilum om zo snel mogelijk te vergeten.

Maar... het horribilum beeld ziet er toch wel heel anders uit als we even naar de andere – het rijke, verwesterse Japan buiten beeld gelaten – Oosterse kant van de wereld kijken. Zoals Kishore Mahbubani, de auteur van De eeuw van Azië. Een onafwendbare mondiale machtsverschuiving  en die graag houdt van provocatieve stellingnames, het stelt: dit decennium is wellicht het decennium geweest van Westerse hubris: hoogmoed die veelal voor de val komt. In die zin is het verschil in de groeiprestaties tussen West en Oost over het afgelopen decennium opmerkelijk. En ook de lijst van best presterende beurzen wereldwijd over het afgelopen decennium liegt er niet om. Opnieuw beperk ik me tot de top 6, nu van best presterende beurzen: de Ukrainse beurs met 900% winst, de Peruaanse met 845%, de Russische met 732%, de Roemeense met 552% winst, de Chinese Hong Kong beurs met 545% en de Bangladese met 560% winst. Opvallend in dit lijstje is ook de aanwezigheid van enkele nieuwe Oosterse Europese lidstaten..., neen niet Bulgarije! In zijn boek hekelde Kishore Mahbubani de beroemde stelling van Francis Fukuyama uit 1992 The End of History als zou met de val van de muur het einde van de ideologische evolutie van de mensheid ingetreden zijn met de overwinning van de Westerse liberale democratie en economie. In die zin vertegenwoordigt het nuldecennium in zekere zin de terugkeer van de geschiedenis: echter niet in het Westen maar in het Oosten. En zoals Mahbubani zich afvraagt: “Will the West join in these celebrations, or will they keep waiting for the end to happen?”  Een goeie vraag!  

Luc Soete

9 januari 2010