Een mistig 2009

Ik wil niet onbeschoft overkomen, maar het valt mij moeilijk U een voorspoedig Nieuwjaar toe te wensen. 2009 wordt, zo vertellen ons alle economen, een rampjaar. Zoals Ronald Reagan, commentariërend op het onderscheid tussen recessie en depressie, het ooit stelde: een recessie is wanneer je buurman zijn job verliest, een depressie wanneer je zelf je job verliest. Moeilijk dus om U in 2009 een voorspoedige economische recessie toe te wensen. Een goede gezondheid dan? Uiteraard! Maar ook onze gezondheid lijkt in 2009 een rampjaar te worden. Het begon op oudejaarsnacht toen, met dank aan het afsteken van vuurwerk, de hoeveelheid fijnstof in de lucht in Maastricht in de eerste uren van het nieuwe jaar rond de 270 µg/m³ lag, een record sinds de metingen op de nieuwe Maastrichtse locatie uitgevoerd worden. Het was beter die eerste uren van 2009 in een al dan niet rookvrij café door te brengen voorzien van een goede afvoer van vuile lucht, dan buiten. Grappig trouwens dat je daar nog steeds zo weinig over leest in de lokale pers. Deze krant had op de voorpagina als sfeerverhaal rond de jaarwisseling een mistige foto van chalet Bergrust op de Sint-Pietersberg, volgens de journalist de nieuwe vaste prik voor Maastrichtenaren bij de jaarwisseling... Ongetwijfeld heel gezellig maar niet de plek om elkaar een goede gezondheid toe te wensen! En hier in Maastricht, anders dan elders in Nederland, was de smog bij het ochtendgloren niet verdwenen. Sinds het begin van het jaar hebben we meer smogdagen gehad, ook gisteren en vandaag weer, dan gezonde. Maar terug naar de meer economische weervoorspellingen voor 2009.

Toegegeven, achter de ongebruikelijke consensus van zowat het hele economencorps valt ongetwijfeld een wat meer defensieve, zwartgallige overreactie te bespeuren, ingegeven door frustraties bij de vele economische en financiële weervoorspellers omdat ze er het afgelopen jaar zo dramatisch naast zaten. Noem het een economische versie van Hiddink’s voetbalstrategie: als je niet echt weet wat komen gaat, is het  beter in je economische voorspellingen een underdog positie in te nemen. Als het er straks allemaal toch veel beter uitziet, zal men je dat in dank afnemen. Ongetwijfeld ziet de wat optimistischer ingestelde burger de traditionele economische indicatoren op dit ogenblik allemaal op helder groen staan: consumentenkoopjes te over met soms een rente op afbetalingen van nul procent; uitzonderlijk lage koers/winst verhoudingen en dividendrendementen op aandelen die hoger liggen dan langlopende staatsleningen; een arbeidsmarkt die opnieuw meer ruimte krijgt. Kortom, je moet een dief zijn van je overblijvende spaarcenten om nu niet in aandelen in te stappen. En straks met al die massale geldinjecties van Obama, Brown, Sarkozy en nu ook Merkel, moet groei als het ware door de strot van de economie komen. Lijkt allemaal waar maar de overheersende indruk blijft er toch één van verdere neergang van de economie in 2009. Daar zitten heel wat eenvoudig te verklaren vertragingsfactoren achter: noem het smogfactoren. De inktzwarte cijfers van het laatste kwartaal van 2008 van banken en bedrijven die hun omzet als nooit tevoren zagen instorten, komen pas de komende weken vrij. In vele sectoren zullen niet langer zwarte kwartaalcijfers geschreven worden. De huidige koers/winstverhouding of dividendrendement is dan ook verre van duurzaam. De cijfers voor het eerste kwartaal van 2009 met in verhouding tot het eerste kwartaal van het schrikkeljaar 2008 ook nog eens twee werkdagen minder, zullen dus nog voor iets bekend is omtrent de feitelijke omzet, al lager liggen. Voegt men daarbij het einde van de eindejaarsstemming van de laatste weken die enerzijds verdovend werkte op het crisisgevoel en anderzijds prikkelend op het uitgavenpatroon, dan zal het echte crisisgevoel ons pas medio eerste kwartaal in zijn greep hebben wanneer ook de tijdelijke werkloosheid begint door te wegen en de reserves op zijn. Dan zal ook pas duidelijk worden hoe erg het gesteld is met de economie. Ongetwijfeld een extra motivatie om straks uitbundig een crisiscarnaval te vieren, zonder vuurwerk en hopelijk dan ook zonder smog. 

Luc Soete

10 januari 2009