Leterme: fin de terme?

Onze zuiderburen zitten nu al twee maanden met elkaar te onderhandelen om tot een nieuwe regering te komen. Terwijl de zittende Belgische premier, Guy Verhofstadt, volop zit te genieten van zijn vakantie in zijn zó geliefd Toscane, met ongetwijfeld een fietstocht richting Dolomieten om bij de Los Locos Bike Shop van Michael Rasmussen in Lazise een gesigneerde “flying chicken” t-shirt te bemachtigen, zit zijn beoogd opvolger, Yves Leterme, nu al drie weken lang de ”talking chicken” te spelen met zijn Vlaamse en franstalige coalitiepartners op verschillende Brusselse geheime plekken. Bij gebrek aan onderwerpen moet je de journalisten toch iets geven om naar te speuren. Maar ondanks het vele politieke gekakel tussen partijen waarvan ik U de details bespaar – je moet echt een fanaat zijn van politieke SM om je in de Belgische staatshervormingspolitiek te verdiepen – is er van enig opschieten weinig sprake, integendeel. De onderhandelingen zitten muurvast: de Vlaamse eisen tot verdere staatshervorming waarvoor Leterme zich zo hard had gemaakt tijdens de verkiezingscampagne worden natuurlijk aan franstalige zijde unaniem afgewezen. Hoelang nog? Afgaande op Leterme’s vooruitgang van de afgelopen weken, nog maanden. Nog voor dat ik het zelf had kunnen opschrijven, kwam José Happart, de Waalse parlementsvoorzitter, met het lumineuze idee de onderhandelingen te laten doorlopen tot in 2009, jaar van de volgende, ditmaal regionale, verkiezingen in België. Kunnen de vele werkgroepen die Leterme aan de gang heeft gezet, rustig hun werk afmaken en de huidige paarse regering in een andere kleur het zijne...  

Dat de regeringsonderhandelingen moeilijk zouden zijn, was natuurlijk héél voorspelbaar. De ongeloofwaardigheid van Leterme als nieuwe premier van België bij franstalig België speelt uiteindelijk arme Yves, ook al spreekt hij zoveel beter Frans dan Guy, grote parten. Belgische premiers hebben tot op heden altijd een Belgische politieke achtergrond gehad; zij hadden hun uiteindelijke aanstelling tot premier van het land te danken aan steun van zowel het Vlaamse als franstalige deel van het land. Met Leterme zou voor het eerst een Vlaams Minister President, die dan ook nog eens de verkiezingen won op basis van louter Vlaamse regionale eisen, Belgisch premier worden. In de meeste landen met een federale structuur zou de voorkeur voor een nationaal tegenover een regionaal Minister Presidentschap inhouden, wat dat ook moge zeggen over de regionale politieke commitment van de betrokkene, dat de kandidaat zich in de aanloop van de verkiezingen vooral zou proberen te identifiëren met het hele land. Niet zo dus in Leterme’s geval, zoals bleek in de aanloop naar de verkiezingen. Het toppunt was ongetwijfeld de slotmanifestatie van zijn partij, waarbij Leterme, met als achtergrond, zoals op wielerkoersen, rondwapperende Vlaamse vlaggen, zijn CDA-collega Balkenende aanzette het Vlaamse volkslied mee te zingen. Arme Jan-Peter... De lippen  aflezend van het televisiescherm, dacht ik zowaar op de toon van de Vlaamse leeuw “o dierbaar België, o heilig land der vaderen” te kunnen ontcijferen. Maar het kon zoals later bleek nog erger. Op de nationale Belgische feestdag verwarde Leterme het nationale volkslied met la marseillaise. Een beetje alsof Jan-Peter op Koninginnedag het Duits volkslied aanheft wanneer hem gevraagd wordt de eerste coupletten van het Wilhelmus te zingen!

Het meest verbijsterende in dit alles is hoe de media aan beide kanten van de taalgrens slechts oren hebben naar de eigen lezersopinies. In België zijn kranteneditorialen niet anoniem wat hoofdredacteurs al snel verheft tot de categorie Bekende Vlamingen of Bekende Walen. Hun invloed op zowel lokale politiek als lokale publieke opinie is dan ook ongekend groot en ongeveer omgekeerd evenredig met die van de andere kant van de taalgrens. Regionale politici varen er wel bij, Belgische politici hebben echter geen media outlet. Zo staat Leterme nu voor een min of meer onbegonnen taak: hoe vertrouwen in franstalig België opbouwen wanneer zowel de franstalige media als de publieke opinie aldaar geen vertrouwen in hem hebben, en hem verdenken slechts louter Vlaamse belangen na te streven.

Hoe dan verder, vraagt U zich misschien af. Het mooie van politiek België is dat er altijd weer totaal onverwachts een nieuw konijn uit een hoed getoverd wordt. Het valt niet te verwachten dat Leterme met zo’n sterke afkeer voor zijn persoon in franstalig België het nog kan klaren. Leterme: fin de terme, zoals men daar grapt. Wie dan wel? Drie keer raden... Precies! Daar verschijnt weer, nu als “flying chicken”, onze vriend Guy op het toneel die goed uitgerust in Toscane, klaar is om als redder des vaderlands “in eendracht niet te breken” om met de Brabançonne te spreken, er een Belgische grondwetsherziening door te duwen waarmee zowel Vlamingen als franstaligen kunnen leven.

Luc Soete

11 augustus 2007