Wakker worden! Zijn jullie er nog?

Het gaat nog steeds niet echt goed in krantenland, en dat merk je ook aan deze krant. Financieel en economisch niet, maar ook inhoudelijk loopt het niet echt vlot. Alleen al donderdag, wanneer ik dit stukje schrijf, staan er vier rechtzettingen in de krant, en niet zo’n kleintjes. Dat met de titel van het uit Het Parool overgenomen artikel “Te veel gif in Nederlands fruit” niet bedoeld werd dat het Nederlandse fruit binnen Europa de meest pesticiden bevat – integendeel eerder het laagste – maar dat het fruit verkocht in Nederlandse winkels in verhouding tot de rest van Europa de meeste pesticiden bevat, kon je slechts begrijpen als je het artikel echt gelezen had. En ongetwijfeld dat dit laatste juist ook veel interessanter is voor U en mij, consument van fruit uit Nederlandse winkels, maar de titel leek weer eens de schuld in de schoenen te schuiven van die arme Nederlandse boeren, terwijl het juist de Lidl’s en Aldi’s zijn die er onvoldoende kwaliteitscontrole op nahouden bij de invoer van overmatig met pesticiden behandeld, goedkoop fruit. Maar ik wil het hier niet hebben over deze typische krantenmissers. Missen is menselijk en kranten kunnen nu eenmaal niet zonder missers gezien de tijdsdruk waarbinnen zij moeten opereren. Eerder wil ik het hebben over de financieel-economische toestand van een regionale krant zoals Dagblad De Limburger.

Landelijke kranten lijden niet alleen onder de slechte economische conjunctuur en de daling in advertentie-inkomsten die hiermee gepaard gaat, zij worden ook geconfronteerd met een langzame afkalving van hun marges door het feit dat nieuws steeds meer toegankelijk wordt via andere media- en informatiekanalen zoals televisie, Internet, maar ook de opkomst van buitenlandse kranten en de gratis commuter kranten Metro en Spits. En nieuws heeft slechts één keer waarde, een tweede nieuwsartikel hoe veel beter geschreven ook, voegt weinig toe. Voor de grote internationale en ook nationale kwaliteitskranten is de enige oplossing dan ook steeds meer commentaren en analyses in te lassen van journalisten, columnisten, free-lance publicisten, en ja, zelfs hoogleraren die wat willen bijklussen. En intussen maar hopen dat de lezers bijten.

Maar terug naar Dagblad De Limburger. Regionale kranten zijn tot op zeker niveau gevrijwaard van deze druk: het lokale marktbereik ligt over het algemeen zeer hoog. In het geval van de Limburgse Dagbladen combinatie (DDL en het Limburgs Dagblad) ligt dat op niet minder dan 63%, lezers blijven hoe dan ook gehecht aan lokaal nieuws en ook de lokale advertentiemarkt, eventueel gekoppeld aan lokale TV-inkomsten, blijft een minder conjunctuurgevoelige markt. Landelijke kranten kijken dan ook met belangstelling naar mogelijkheden om hun regionale aanwezigheid te verhogen met b.v. regionale edities. DDL zou dan ook in deze moeilijke tijden de minste financiële problemen moeten hebben binnen De Telegraaf groep. De grootste bron van inkomsten komt uit het omvangrijke abonnementsbestand van meer dan 200.000 voor de twee kranten samen. De advertentietarieven liggen naar internationale maatstaven bijzonder hoog en de krant zelf kost in de losse verkoop zo’n dertig procent meer dan haar tegenhangers aan de Duitse en Belgische kant (de Aachener Zeitung/Aachener Nachrichten, het Belang van Limburg en de Luikse krant La Meuse). Kortom, het lijkt in deze omstandigheden bijna moeilijk geen riante winst te maken. En toch wordt ook DDL geconfronteerd met zware bezuinigingen, is de Internet-versie van de krant tegenwoordig beperkt tot een absoluut minimum en worden er steeds meer kant en klare artikelen en opiniestukken overgenomen uit Trouw, Het Parool, de GPD, etc. Was ist loss?

Het probleem van DDL blijkt in de eerste plaats er één van verkeerde strategische keuzes. Vier jaar geleden verkocht de toenmalige eigenaar, de Haarlemse VNU-groep, deze en al zijn andere regionale kranten. Ter herinnering, DDL had toen een rendement van om en nabij de 17%. De redactie was een groot voorstander van overname door een Nederlandse krant, zoals De Telegraaf, wat uiteindelijk ook gebeurde. Moeilijk te begrijpen. Voor een landelijke krant als De Telegraaf was het verwerven van Dagblad De Limburger, naast het Limburgs Dagblad dat ze reeds in handen had, van geen enkel strategisch belang. Het voegde immers niets toe aan het regionale profiel van De Telegraaf. Integendeel, de waarschijnlijkheid dat sanering door fusie met het Limburgs Dagblad zou volgen, was evident en is destijds slechts tijdelijk tegengehouden door de Nederlandse Mededingingsautoriteit. Effectief is die sanering nu begonnen en zal ongetwijfeld nog jaren duren en veel jobs vergen. Uitbouw, nieuwe ontwikkelingen zitten er hoe dan ook niet in. En toch, vier jaar geleden beschreef ik hier al in reactie op de mijns inziens enge nationale redactievisie van toen, hoe juist integratie met een buitenlandse partner een meer uitdagende, maar op de keeper beschouwd veel betere optie zou kunnen betekenen voor de toekomst van deze krant, met zijn sterke verankering in het Limburgse grensgebied. Ik citeer “dat er een wereld van verschil is tussen de Nederlandse en Duitse of Belgische manier van het maken van kranten biedt juist voor een regionale grenskrant zoals DDL ontwikkelingskansen en mogelijkheden…. Een nationale oplossing verdient dan ook zeker niet de voorkeur, tenzij de redactie in de toekomst graag op haar lauweren wil rusten”. Dus meisjes en jongens van de redactie: wakker worden! Zijn jullie er nog?

Luc Soete