Tegen vele verwachtingen in is de oorlog in Afghanistan in een recordtempo beëindigd. Begonnen op 7 oktober lijkt ze twee maanden later definitief beslecht met de inname van de ondergrondse grotten van Tora Bora. Natuurlijk blijven er onzekerheden. We weten niet wat het antwoord straks zal zijn van de verdreven Talibanstrijders noch het gevolg van een groeiende instabiliteit van het nieuwe Afghaanse regime. Wel is duidelijk dat de vele waarschuwingen - onder meer van Rusland dat dit een lang aanslepende oorlog zou worden, of van hulporganisaties dat duizenden Afghaanse burgers een hongerdood zouden sterven omdat voedsel niet tijdig naar verafgelegen gebieden zou gebracht kunnen worden - uiteindelijk allemaal loos alarm bleken. De balans in termen van militaire en burgerslachtoffers moet nog worden gemaakt en ongetwijfeld zal die aan Afghaanse kant hoog liggen. Aan Amerikaanse en Britse militaire kant is de balans indrukwekkend. Minder gesneuvelden zelfs dan het aantal omgekomen oorlogsjournalisten. De Afghaanse oorlog lijkt dan ook een voorbeeld van de nieuwe, high tech oorlogsvoering waarbij massaal gebruik wordt gemaakt van mobiele informatie- en communicatie-technologie. Daardoor kon de traditionele oorlogsproductiefactor - lees: soldatenlevens - worden beschermd. De nieuwe oorlogsvoering lijkt dan ook gebaseerd op het precautionary principe: eerst en vooral beveiliging van het eigen militair personeel. Geen enkel vliegtuig is neergehaald. Dan gerichte, bijna geïndividualiseerde uitschakeling van de tegenstander aan de hand van onbemande vliegende robots die op afstand bestuurd kunnen worden dankzij het afgeschermde Amerikaanse GPS satellietcommunicatiesysteem. In misschien wat cynische economische termen: ook de militaire sector beseft dus dat in vergelijking tot de dure Amerikaanse militaire arbeid, investeringen in en het gebruik van ICT relatief goedkoop zijn. Het resultaat is een gerichte afstandsoorlog met een bijzonder hoge efficiëntie. Het verschil met de bombardementen op Dresden of de willekeurige V2-inslagen op Londen met hun duizenden onschuldige burgerslachtoffers spreekt boekdelen. Geen wonder dat de Russische generaals dit alles met lede ogen aanschouwden. Behalve de uitschakeling van het Talibanregime lost dit alles echter weinig op in de strijd tegen het terrorisme, ook al vindt men straks Osama bin Laden en zijn overgebleven volgelingen. Dat terrorisme zal zich straks wellicht nog meer dan vroeger laten kenmerken door het omgekeerde van het precautionary principe: het opofferen van eigen leven en willekeur in de vernietiging van menselijk leven. En wellicht dat aan Amerikaanse kant de mobiele informatie- en communicatietechnologie snel zijn toepassing zal vinden in de fysieke bescherming van militaire bases, bedrijven en overheidsinstellingen. Een down-to-earth benadering zou je zo kunnen stellen van Reagan's Star Wars beveiligingsschild. Afghanistan kan dan wel bevrijd zijn en de mensen- en vooral vrouwenrechten opnieuw wat meer gerespecteerd, voor de gewone burger is de wereld er na Afghanistan en ondanks het overweldigende Amerikaanse militaire succes niet echt veiliger op geworden.

Luc Soete